Κυριακή 26 Απριλίου 2009

ΟΤΑΝ ΑΡΑΙΩΝΟΥΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ...




Του Ηλία Προβόπουλου.
“Δυο τους μέτραγαν τη δύναμή τουςκαι όλοι τους λογάριαζαν σαν ένα…”
Ο μπάρμπα Λάμπρος Γαλάνης (αριστερά) φύτρωσε στο προσήλιο Μυλογόζι – τόπο οιονεί αυτόνομο, ο οποίος μέχρι σήμερα αρδεύεται από την επάρκεια που υπαγόρευε η ζώσα συνέχεια της ορεινής πατρίδας πάνω από τα φοβερά φαράγγια του Αχελώου και αποτελεί συνοικισμό της κοινότητας Μυροφύλλου- μπροστά από καμιά 80αριά χρόνια κι εκεί κοιμήθηκε, πριν από μερικούς μήνες. Στη ζωή του, αυτός ο άνθρωπος που, ποιος ξέρει από ποια ιδιότροπη μοίρα της ιθαγένειας, πορεύτηκε παραπληρωματικά με τον μεγαλύτερο αδερφό του Βαγγέλη (δεξιά) και την οικογένειά του, έμοιαζε άτρωτος από το χρόνο και τις συνέπειες που επιφέρει στο σώμα και την ψυχή η εργασία στα χωράφια και το τρέξιμο πίσω από τα κοπάδια των αιγοπροβάτων. Από πάροικος στο διπλοκάμαρο γονείκο σπίτι των Γαλαναίων, μετά την απροσδόκητη χηρεία του μεγαλύτερου αδερφού, εξελίχθηκε σε κύριο συνομιλητή και κυρίως ακροατή του, ο οποίος από την ημέρα που γύρισε από τον πόλεμο της Αλβανίας, την άνοιξη του 1941, ουδέποτε αυτός, αλλά και ο μακαρίτης Λάμπρος, μετακινήθηκαν έστω και για ιατρικές εξετάσεις, λίγο μακρύτερα από το Μυρόφυλλο. Το καντηλάκι του μπάρμπα Λάμπρου έσβησε ήσυχα μια βραδιά που τα δυο αδέρφια κοιμόνταν δίπλα στο παλαϊακό τζάκι και ο Βαγγέλης τον βρήκε το πρωί παγωμένο. Ότι ακολούθησε, ήταν μέσα στο τυπικό γι’ αυτές τις περιστάσεις που διατηρούν στον τόπο και ως είθισται, το δάκρυ έπρεπε να στεγνώσει σύντομα και ο πόνος να αλαφρώσει γιατί η ζωή έπρεπε πάλι να προχωρήσει. Πως θα προχωρήσει όμως μέσα στη βαθιά μοναξιά, που τούτες τις ημέρες που έρχονται, θάναι για τον γέροντα που έμεινε μόνος του στο έρημο Μυλογόζι, ασήκωτες όσο και ο σταυρός Εκείνου…Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στην Ελευθεροτυπία, δίκην μνημοσύνου για το πέταγμα του μπάρμπα Λάμπρου στον ουρανό και για τον ίδιο λόγο το κοινοποιώ σήμερα στο FB. Η φωτογραφία τραβήχτηκε το Πάσχα του 2003 όταν εκείνη τη χρονιά πήγα για Πάσχα και του Αγίου Γεωργίου στο Μυρόφυλλο και επισκέφθηκα με τον φίλο Δημήτρη Ράπτη τους δυο γέροντες στο Μυλογόζι.

Ευχαριστούμε το φίλο μας Ηλία Προβόπουλο, δημοσιογράφο – ερευνητή της Ελληνικής υπαίθρου, για την παραχώρηση του θέματος στο blogs.
Διαβάστε περισσότερα...

Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΟΥ ΜΥΡΟΦΥΛΛΟΥ




Το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στο Μυρόφυλλο είναι χτισμένο σε μια περίοπτη θέση, σε ένα ύψωμα πάνω από τον ποταμό. Οι απαρχές της ιστορίας του – όσον αυτές τις μαρτυρούν ορισμένα στοιχεία ανάγονται στον 17ο αιώνα, χωρίς βέβαια να αποκλείεται αν γίνουν κάποτε συστηματικές έρευνες στον τόπο να μετατοπιστεί κάποια χρόνια πρωτύτερα.Πρόκειται για ένα τεράστιο συγκρότημα με τρεις εκκλησίες που περιβάλλονταν, για προφανείς λόγους, κάποτε, από ένα ισχυρό και ψηλό τείχος το οποίο σήμερα έχει γίνει ερείπια. Ερείπια είναι πάλι και τα κατά την παράδοση 365 κελιά του καθώς και οι αποθήκες και οι άλλοι χώροι του. Αν δεν είχαν μάλιστα πριν από 20 χρόνια, παρέμβει οι Μυροφυλλίτες οι οποίοι διακρίνονται για τη φιλοπατρία τους και το θρησκευτικό τους φρόνημα, ακόμα και το καθολικό του μοναστηριού θα ήταν ένας σωρός πέτρες. Έτσι κατάφεραν και επισκεύασαν τους χώρους που βρίσκονται πάνω από τη μεγάλη πύλη και κατά κάποιο τρόπο μπορούν να φιλοξενήσουν όχι μόνο μοναχούς αν υπάρξει περίπτωση επάνδρωσής του, αλλά και επισκέπτες. Στην αρχή, πολλές φορές ήταν που φιλοξένησε επισκέπτες, αλλά οι συχνές επισκέψεις αρχαιοκαπήλων καθώς και άλλων βέβηλων – μη εξαιρουμένων των κυνηγών θησαυρών και ντενεκέδων με λίρες από το αντάρτικο, έχουν υποχρεώσει τους Μυροφυλλίτες να είναι προσεκτικοί με τους αγνώστους και δεν γίνεται καμιά επίσκεψη στο μοναστήρι, αν δεν είναι μαζί τους και κάποιος ντόπιος και αυτός συνήθως είναι ο επίτροπος Χρήστος Καρακίτσιος ο οποίος μάλιστα έχει γεννηθεί σε ένα σπίτι δίπλα από το μοναστήρι ή αν ευκαιρεί, ο πρόεδρος της Κοινότητας Μυροφύλλου, Γιώργος Ράπτης. Περιττό να πούμε, ότι όχι μόνο για όλους τους Μυροφυλλίτες, αλλά και για τους κατοίκους των διπλανών χωριών, Μεσούντα, Γκορλφάρι, Τετράκωμο, Κάψαλα, Πολυνέρι καθώς και για πολλούς από τα χωριά της Άρτας, αποτελεί όχι μόνο το κορυφαίο ίδρυμα της πίστης τους, αλλά και τον μεγάλο πολιτιστικό θησαυρό της περιοχής του μέσου ρου του Αχελώου. Γι’ αυτό και όταν απειλήθηκε με κατάκλυση εξαιτίας του μεγάλου φράγματος που θα κατασκευάζονταν για την εκτροπή των νερών του Αχελώο προς τη Θεσσαλία, πάνδημες ήταν οι κινητοποιήσεις και οι διαμαρτυρίες. Προς το παρών, με κάποιες ρυθμίσεις που έγιναν σχετικά με το μέγεθος των έργων και κατόπιν πιο προσεκτικών παρεμβάσεων, ο κίνδυνος περιορίστηκε. Από τις εκκλησίες του μοναστηριού, αρχαιότερη θεωρείται η εκκλησία της Παναγίας, η οποία χρονολογείται περί τις αρχές του 16ου αιώνα και η οποία έχει ενδιαφέρουσα αγιογράφηση. Στην πλάτη της κυριολεκτικά, έχει φορτωμένο το μικρό ναό των Αγίων Ταξιαρχών, με ενδιαφέρουσα κι αυτός αγιογράφηση αλλά χωρίς το σπουδαίο τέμπλο του, το οποίο αποκόλλησαν μια βροχερή νύχτα του Νοέμβρη του 1997 κάποιοι ιερόσυλοι και παρά τις προσπάθειες για την ανεύρεσή του, δεν βρέθηκε πουθενά. Αυτός είναι και ο λόγος όπως προαναφέρθηκε, που οι Μυροφυλλίτες κλείδωσαν το μοναστήρι και είναι επιφυλακτικοί πλέον με όλους τους επισκέπτες. Η πιο σημαντική και καλοδιατηρημένη εκκλησία του μοναστηριού είναι το καθολικό, αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο, κτίσμα του 18ου αιώνα η οποία είναι κατάγραφη με λαϊκότροπες αγιογραφίες και διακόσμηση εμπνεόμενη από τη φύση της περιοχής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το ολόγλυφο τέμπλο, σκαλισμένο σε ξύλο ντόπιας καρυδιάς με εξαιρετικά λεπτές παραστάσεις και φυσικά, με σπουδαίες εικόνες. Εντυπωσιακή είναι επίσης η αγιογράφηση του νάρθηκα με προεξάρχουσα την παράσταση της κόλασης! Από εκεί, δεν απουσιάζουν βεβαίως οι παραστάσεις του φιλάργυρου μπακάλη και του κλέφτη μυλωνά, ενώ μεταξύ των αμαρτωλών περιλαμβάνεται ο Δαρείος, ο Άρειος και πολλές άλλες προσωπικότητες της μακράς ιστορίας των Ελλήνων. Δίπλα από την χαμηλή είσοδο της εκκλησίας, βρίσκεται ένας μικρός χώρος, το λεγόμενο Παλαβοκέλι, στο οποίο έκλειναν προς ίαση ή αποκλεισμό κάποτε όσους παρουσίαζαν ψυχικές διαταραχές και όχι μόνο. Το σκοτεινό Παλαβοκέλι, ευτυχώς σήμερα χρησιμοποιείται απλά ως αποθήκη.Στα κτίσματα του μοναστηριού περιλαμβάνονταν κάποτε τα 365 κελιά, ο αριθμός των οποίων φανέρωνε και την ιδιαιτερότητά του καθώς και πλήθος αποθηκευτικών χώρων. Στους χρόνους που κτίστηκε, ο ρόλος του φαίνεται πως ήταν περισσότερο για την εκπαίδευση, διαμονή και καταφυγή των επαναστατημένων Ελλήνων και λιγότερο για λατρευτικούς σκοπούς. Λέγεται, χωρίς όμως να είναι εξακριβωμένο πως αυτό ενισχύθηκε με χρήματα της Φιλικής Εταιρείας, γεγονός όμως είναι ότι στους χώρους του φιλοξενήθηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά την περίοδο της Παλλιγεννεσίας οι αρματωμένοι του Νικολού Στουρνάρη και η οικογένειά του. Τελευταία μάλιστα φορά που κλήθηκε να παίξει το ρόλο του στρατοπέδου ήταν κατά την περίοδο της Αντίστασης, όταν εκεί έμειναν τμήματα του ΕΛΑΣ και όλοι του οι χώροι, ζωντάνεψαν πάλι. Από τότε και πέρα, το μοναστήρι σχεδόν εγκαταλείφθηκε, ενώ ο φοβερός σεισμός του 1967 που συντάραξε όλες τις περιοχές που βρίσκονται δίπλα από τον Αχελώο, σώριασε ότι είχε απομείνει όρθιο από τα τείχη. Μόνο οι εκκλησίες γλίτωσαν από εκείνη τη φοβερή στιγμή που ταρακούνησε την Πίνδο. Πέρα όμως το χαρακτήρα του μοναστηριού, ως στρατόπεδο σημαντική ήταν η προσφορά του στους κατοίκους της περιοχής καθώς και στους περαστικούς που έβρισκαν, όσο είχε μοναχούς, σε αυτό στέγη και τροφή. Επειδή μάλιστα διέθετε μεγάλη περιουσία, και στο χωριό και στην Άρτα, είχε τη δυνατότητα να υποστηρίζει τους φτωχούς της περιοχής. Η μεγάλη περιουσία του διαλύθηκε από κακούς χειρισμούς και τα γόνιμα χωράφια που είχε δίπλα από τον Αχελώο είναι πλέον χέρσα. Μπορεί όμως το μοναστήρι να διαλύθηκε, αλλά η εκτίμηση που έχουν σε αυτό οι Μυροφυλλίτες και οι κάτοικοι όλης της περιοχής είναι εντυπωσιακή και δικαίως το θεωρούν ως το σπουδαιότερο θρησκευτικό και ιστορικό μνημείο της Πίνδου. Γεγονός που αποτυπώνεται κάθε χρονιά στο μεγάλο πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου. Κείμενο και φωτογραφίες δημοσιεύτηκαν πέρσι τον Απρίλιο στο ένθετο περιοδικό του Έθνους "EXPLORE NATURE". Το ανέβασα τώρα γιατί αυτά τα κείμενα των ενθέτων οι εφημερίδες δεν τα ανεβάζουν στο δίκτυο κι έτσι δεν μπορείτε να τα βρείτε πουθενά να τα διαβάσετε ή να βρείτε πληροφορίες.
Το καθολικό του Μοναστηριού είναι η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου η οποία διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση.

Ευχαριστούμε το φίλο μας Ηλία Προβόπουλο, δημοσιογράφο – ερευνητή της Ελληνικής υπαίθρου, για την παραχώρηση του θέματος στο blogs.
Διαβάστε περισσότερα...

Η ΔΗΜΗΤΡΩ ΚΑΙ Η ΣΚΙΑ ΤΗΣ




Του Ηλία Προβόπουλου.
Αδημοσίευτο κείμενο από το αφιέρωμα στους χειμωνιάτες της καρδιάς μας...
Είχε αρχίσει να γέρνει ο ήλιος προς τα βουνά της Ηπείρου, σαν φθάσαμε μια ιδιαίτερα λαμπερή ημέρα του Φλεβάρη στο σπίτι της Δημήτρως, χήρας του Κώστα Λώλου, στο ξάγναντο της γειτονιάς του Πολυνερίου Τρικάλων που λέγεται Γράβος και τη βρήκαμε να έχει απλώσει πάνω σε ένα πανί στον πέτρινο πάγκο που ζώνει το σπίτι της τα φασόλια που κρατάει για σπόρο της επόμενης χρονιάς στον ήλιο για να φύγει η υγρασία. Η καλησπέρα μας έφερε ένα τσίπουρο και κουβέντα για το πώς πάει το κοπαδάκι της, την προετοιμασία του κήπου για τη σπορά της άνοιξης και βεβαίως τι θα βάλει φέτος για σκιάχτρα γιατί τα περσινά είχαν μαδήσει από τον καιρό και κάθε χρόνο τα ανανεώνει και γι’ αυτά μιλάνε και τα σχολιάζουν όλοι το καλοκαίρι στο χωριό. Το κράτησε μυστικό και μας άφησε να φανταζόμαστε τι θα επινοήσει.Εκείνο όμως που δεν έκρυψε ήταν τα φασόλια τα οποία λόγω του χρωματισμού τους σαφώς και θα έκαναν οποιοδήποτε να τη ρωτήσει τι ποικιλία είναι αυτά. «Παλιός σπόρος» μας είπε, «τον κρατάω από τη μάνα μου κι αυτή τον βρήκε από τη δική της. Τέτοια φύτευαν παλιά εδώ κι εγώ συνεχίζω γιατί τα ξέρει ο τόπος και τα βοηθάει να προκόψουν. Τα καινούργια δεν κάνουν τίποτα, θέλουν λίπασμα και περισσότερο νερό. Τούτα εδώ αν τους βάλεις λίγη κοπριά, θα θεριέψουν μόλις ζεστάνει ο καιρός. Μπαρμπούνια τα λέμε … ».Την άκουγα να μιλάει με αυτά τα λόγια για το θησαυρό που είχε στα χέρια της και περίμενα τη στιγμή να κάνω μια φωτογραφία. Είχα το νου μου στα χέρια της που εξέταζαν ένα – ένα τα φασόλια και δεν έδωσα και τόση σημασία στον ήλιο. Με δυο - τρία κλικ μιας συμβατικής μηχανής, είπα τα κατάφερα. Όταν όμως εμφάνισα το φιλμ, είδα πως στη φωτογραφία η Δημήτρω δεν ήταν μόνη της! Δίπλα ακριβώς στην μαυροφορεμένη φιγούρα της μια σκιά με κατακάθαρες γραμμές ακολουθούσε τις κινήσεις της. Μέχρι να καταλάβω πως αυτό ήταν αποτέλεσμα του παιχνιδιού που έκανε το φως, είχα πιστέψει πως όντως δίπλα της έχει τις σκιά της μάνας της που την ορμηνεύει ακόμα για το πώς θα φυλάξει το θησαυρό και να τον παραδώσει στην επόμενη γενιά…

Ευχαριστούμε το φίλο μας Ηλία Προβόπουλο, δημοσιογράφο – ερευνητή της Ελληνικής υπαίθρου, για την παραχώρηση του θέματος στο blogs
Διαβάστε περισσότερα...