ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 22 ΜΑΡΤΙΟΥ 2010

Από τον κ. Φώτη Αλεξάκο Νομάρχη Καρδίτσας και Πρόεδρο της Πανθεσσαλικής Συντονιστικής Επιτροπής για την Εκτροπή του Άνω ρου του Αχελώου
Το νερό αποτελεί βασικό στοιχείο του κύκλου της ζωής. Έχει τεράστια βιολογική σημασία διότι...
...συμμετέχει στη δομή όλων των έμβιων όντων, αφού το 60 – 90% του βάρους αυτών είναι νερό. Οποιαδήποτε μορφή ζωής είναι αδύνατο να αναπτυχθεί χωρίς την ύπαρξη του νερού.
Τα επιφανειακά και τα υπόγεια νερά αποτελούν τους υδάτινους πόρους οι οποίοι θεωρούνται απαραίτητη προϋπόθεση τόσο για την ανάπτυξη κάθε είδους δραστηριότητας, όσο και για τη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας στο χώρο. Τις τελευταίες δεκαετίες στη χώρα μας, η συνεχής επέκταση των αρδεύσεων, οι ανάγκες του νερού στη βιομηχανία, ο ταχύς ρυθμός της τουριστικής ανάπτυξης, η ραγδαία εξέλιξη των αστικών κέντρων και οι απαιτήσεις για τη διατήρηση της ισορροπίας στο περιβάλλον, έχουν σαν συνέπεια τη σταθερή αύξηση του νερού για κάθε χρήση. Η ποσότητα του νερού που είναι αναγκαία για την άρδευση μιας περιοχής είναι πολλαπλάσια όλων των άλλων χρήσεων (ύδρευση, αναψυχή, βιομηχανική χρήση, ενεργειακή χρήση, υδατοκαλλιέργεια – διαβίωση ψαριών κ.ο.κ.). Ευνόητο είναι η χρήση του νερού για την ύδρευση μιας περιοχής να προηγείται όλων των άλλων χρήσεων.
Ο Νομός Καρδίτσας και γενικότερα η Δυτική Θεσσαλία είναι περιοχή αγροτική και ως εκ τούτου η ανάπτυξη και η ευημερία της βασικά στηρίζονται και επηρεάζονται άμεσα από την αγροτική παραγωγή και την ποιότητά της. Απ’ όλους τους παράγοντες που διαμορφώνουν τόσο την ποσότητα όσο και την ποιότητα των αγροτικών προϊόντων, αναμφισβήτητα ο ποιο καθοριστικός είναι ο παράγοντας νερό.
Βασικό μας μέλημα όταν αναλάβαμε τη διοίκηση του Νομού ήταν η χρηστή διαχείριση των υδάτων για όλες τις χρήσεις, αλλά κυρίως του νερού που είναι απαραίτητο για την άρδευση, η οποία απορροφά το μείζον των ποσοτήτων του νερού. Η εξασφάλιση αυτού του αγαθού δηλαδή του αρδευτικού νερού τις τρεις (3) προηγούμενες αρδευτικές περιόδους αποτέλεσε πάγια μέριμνά μας πάντα με πνεύμα οικονομίας. Συγκρίνοντας τις ποσότητες νερού που χρησιμοποιήθηκαν για την άρδευση τις τελευταίες (2) τριετίες 2004-2006 και 2007-2009 είναι εμφανέστατο το αποτέλεσμα του διαφορετικού τρόπου διαχείρισης των νερών που δίνει έμφαση στην οικονομία και τη συνετή διαχείριση ενός φυσικού αγαθού που βρίσκεται σε ανεπάρκεια, στην προστασία των οικοσυστημάτων στις δυο λίμνες καθώς και στη διαφύλαξη των αποθεμάτων για χρήση στην επόμενη αρδευτική περίοδο σε περίπτωση μειωμένων βροχοπτώσεων. Η μείωση των παροχετεύσεων φθάνει στο εντυπωσιακό ποσοστό του 50%. Τη συνετή διαχείριση θα συνεχίσουμε και την εφετινή περίοδο παρά τα αυξημένα αποθέματα νερού των δύο (2) ταμιευτήρων μας.
Αν και ο Νομός μας έχει (2) μεγάλους ταμιευτήρες νερού εν τούτοις το 45% των καλλιεργειών αρδεύεται από γεωτρήσεις (ιδιωτικές και κρατικές). Αυτό δείχνει περίτρανα το μέγεθος της εξάρτησης της άρδευσης των καλλιεργειών από τα υπόγεια νερά, δηλαδή από μια πηγή η οποία μειώνεται συνεχώς με μαθηματική ακρίβεια με την πάροδο του χρόνου.
Η ανόρυξη τα τελευταία χρόνια νέων ιδιωτικών γεωτρήσεων και μάλιστα σε μεγαλύτερα βάθη (200, 250 ακόμη και 300 μέτρα) είχε σαν επακόλουθο την αφαίμαξη του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα. Από τις υπεραντλήσεις εξαντλούνται τα μη ανανεώσιμα υπόγεια υδατικά αποθέματα, κατεβαίνουν ανησυχητικά οι στάθμες των υπόγειων νερών, μειώνονται οι παροχές των γεωτρήσεων και υποβαθμίζεται η ποιότητα του νερού. Η υπερκατανάλωση αυτή των υπόγειων υδάτων με ανεξέλεγκτο τρόπο και ρυθμό οδηγεί σε δυσάρεστες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, μη αναστρέψιμες (μόλυνση των νερών με επικίνδυνες ουσίες, νιτρικά κ.α.). Τα αρνητικά αυτά φαινόμενα είναι πιο εμφανή κυρίως στο νοτιοανατολικό τμήμα του Νομού μας αλλά και σε άλλους Νομούς της Θεσσαλίας όπου τα φαινόμενα αυτά είναι ακόμη πιο έντονα με τη δημιουργία συνθηκών ερημοποίησης ήτοι υφαλμύρωση υπόγειων νερών, δημιουργία ρηγμάτων σε πολλές περιοχές.
Όλα τα παραπάνω αρνητικά στοιχεία καταδεικνύουν ότι η προώθηση των μεγάλων επιφανειακών αρδευτικών έργων της περιοχής μας αποτελούν μονόδρομο αλλά κυρίως καταδεικνύουν την αναγκαιότητα συνέχισης και ολοκλήρωσης των έργων της μερικής μεταφοράς νερού από τον Αχελώο προς το Θεσσαλικό κάμπο με την επένδυση της σήραγγας, την κατασκευή του φράγματος της Συκιάς κ.α.
Η αναγκαιότητα μεταφοράς μέρους των νερών του άνω ρου του Αχελώου στη Θεσσαλική πεδιάδα έχει απαντηθεί πολλές φορές, με πιο πρόσφατο το σχέδιο διαχείρισης των λεκανών απορροής των ποταμών Αχελώου και Πηνειού Θεσσαλίας που ενσωματώθηκε στο Νόμο 3481/2006 ΦΕΚ 162/Α’/ 2.8.2006.
Μετά την πρόσφατη αρνητική τροπή που πήρε η υπόθεση με την απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την οποία διατάσσεται η άμεση διακοπή των εργασιών, είμαστε υποχρεωμένοι για μια ακόμη φορά ως Θεσσαλοί να κινητοποιηθούμε και να επιχειρηματολογούμε για μια υπόθεση η οποία έχει απαντηθεί με θετικό τρόπο διαχρονικά από όλες τις κυβερνήσεις από το 1983, μέχρι σήμερα: Την μερική μεταφορά νερού του άνω ρου του Αχελώου.
Η μερική μεταφορά νερού από τον Αχελώο ενώ ξεκίνησε πριν 26 χρόνια ως έργο αναπτυξιακό και αρδευτικό, έχει εξελιχθεί σε περιβαλλοντικό αφού τα νερά του μπορούν να αποτρέψουν τον κίνδυνο ερημοποίησης της Θεσσαλίας από την εξάντληση των υπόγειων υδατικών αποθεμάτων, την υφαλμύρωση του τμήματος αυτών που βρίσκονται στην Ανατολική Θεσσαλία και την νιτρορύπανση αυτών που έχουν απομείνει. Το έργο επίσης εξελίχθηκε σε υδροδοτικό αφού από τα νερά του προσδοκούν να υδρευτούν το πολεοδομικά συγκροτήματα του Βόλου και της Λάρισας και όλες οι περιοχές των αξόνων Λάρισας – Βόλου και Λάρισας – Φαρσάλων που κάθε καλοκαίρι υποφέρουν από την έλλειψη του νερού.
Η αντίληψη ότι για το υδατικό έλλειμμα της Θεσσαλίας ευθύνονται οι καλλιέργειες και η σπατάλη στην άρδευση δεν ευσταθεί σε καμιά περίπτωση. Οι αγρότες της Θεσσαλίας όπως και κάθε αγρότης επιλέγει την καλλιέργεια που θα του δώσει την δυνατότητα να αποκτήσει εισόδημα που να του επιτρέπει να μείνει στο χωράφι. Ήδη οι αγροτικές περιοχές της Θεσσαλίας από ευημερούσες τείνουν να μεταβληθούν σε οικονομικά υποβαθμισμένες και η βίαιη στροφή στα φθινοπωρινά σιτηρά πέραν της αλλαγής στο μικροκλίμα που θα επιφέρουν (ξηροθερμικά καλοκαίρια) θα δώσει το τελειωτικό χτύπημα στους αγρότες και η ερημοποίηση από πληθυσμό της υπαίθρου, θα προηγηθεί της κλιματικής ερημοποίησης.
Είναι λοιπόν πασιφανές ότι για τη Θεσσαλία η ταχεία ολοκλήρωση των έργων της μερικής μεταφοράς νερού από τον Αχελώο είναι ζήτημα ύψιστης σημασίας για την επιβίωσή μας και ως Θεσσαλοί είμαστε αποφασισμένοι να την υπερασπιστούμε με κάθε τρόπο.